عوامل مختلفی می توانند باعث پرمویی زنان شوند. این عارضه ظاهری نامناسب ایجاد می کند و خلاصی از آن نیز دشوار است. از این رو برای درمان پرمویی زنان ابتدا باید علل ایجاد آن بررسی شود. در این مقاله از مجله ایرانیان به بررسی روش های خانگی و کلینیکی درمان پرمویی زنان پرداخته ایم.
اصلی ترین دلایل رشد و زیاد شدن موهایی زائد چیست ؟


۱- ژنتیک
ژنتیک به عنوان یکی از عوامل مهم در ایجاد پرمویی و رشد موهای زائد در زنان شناخته میشود. زیرا ژنها میتوانند میزان حساسیت فولیکولهای مو به هورمونهای مردانه (آندروژنها) را تعیین کنند.
افرادی که سابقه خانوادگی پرمویی دارند، به احتمال زیاد دارای فولیکولهای مویی هستند که به آندروژنها حساستر هستند. این بدان معناست که حتی با سطوح طبیعی آندروژن، این افراد ممکن است در نواحی مختلف بدن خود موهای زائد و ضخیمتر را تجربه کنند.
ژنها همچنین میتوانند سطح آنزیمهای خاصی را در بدن فرد کنترل کنند که آندروژنها را به اشکال فعالتر تبدیل میکنند. این اشکال فعالتر آندروژن میتوانند اثر بیشتری بر فولیکولهای مو داشته باشند و منجر به پرمویی شوند.
مطالعات علمی نشان دادهاند که ارتباط قوی بین ژنتیک و پرمویی در زنان وجود دارد. به عنوان مثال، در یک مطالعه، محققان دریافتند که زنانی که سابقه خانوادگی پرمویی داشتند، 5 برابر بیشتر از زنانی که سابقه خانوادگی پرمویی نداشتند، به این عارضه مبتلا میشدند. علت موهای زائد زیر چانه نیز می تواند ژنتیکی باشد.
۲- تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی، به ویژه افزایش سطح هورمونهای مردانه، نقشی اساسی در ایجاد پرمویی یا هیرسوتیسم در زنان ایفا میکنند. هورمونهای مردانه، که به آنها آندروژن نیز گفته میشود، در زنان نیز به مقدار کم وجود دارند، اما در برخی شرایط، سطح آنها میتواند به طور غیرطبیعی افزایش یابد.


تماس با ما
زمانی که سطح آندروژن در زنان افزایش مییابد، میتواند فولیکولهای مو را در سرتاسر بدن، به ویژه در نواحی که معمولاً موهای ضخیمتر و تیرهتر مانند صورت، سینه، پشت و ناحیه تناسلی رشد میکنند، تحریک کند. این امر منجر به رشد موهای زائد و ضخیمتر شدن موهای کرکی در این نواحی میشود.
۳- سندروم پلی کیستیک
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یکی دیگر از مهمترین دلایل پرمویی در زنان است. زنان مبتلا به PCOS، افزایش سطح آندروژن میتواند منجر به تحریک بیش از حد فولیکولهای مو در سرتاسر بدن، به ویژه در نواحی که معمولاً موهای ضخیمتر و تیرهتر مانند صورت، سینه، پشت و ناحیه تناسلی رشد میکنند، شود. این امر منجر به رشد موهای زائد و ضخیمتر شدن موهای کرکی در این نواحی میشود.
جالب است بدانید عدم تعادل هورمونهای جنسی زنانه، به ویژه استروژن و پروژسترون، نیز میتواند در پرمویی زنان مبتلا به PCOS نقش داشته باشد. این عدم تعادل هورمونی میتواند به دلیل تخمدانهای پلی کیستیک و اختلال در عملکرد تخمدان ایجاد شود.


۴- مصرف داروهای خاص
از دیگر دلایل رشد موهای زائد میتوان به مصرف برخی از داروها اشاره کرد. این داروها تعادل هورمونهای جنسی را برهم زده و با افزایش هورمونهای مردانه در بدن موجب پرمویی میشوند. از مهمترین داروهایی که میتوانند موجب هیرسوتیسم شوند، عبارتند از
- قرص تستوسترون
- فلوراستامید
- اسپیرونولاکتون
- دانازول
- فنوتیوراسیل
- مینوکسیدیل
- داروهای استروئیدی مانند پردنیزون و دگزامتازون
- برخی از داروهای ضد بارداری
۵- چاقی
طی بررسیهای انجام شده، متخصصان دریافتهاند که چاقی از دلایل رشد موهای زائد است. در بافت چربی، آندروژنها میتوانند به اشکال فعالتر و قویتر تبدیل شوند که میتوانند اثرات بیشتری بر فولیکولهای مو داشته باشند. چاقی همچنین با التهاب مزمن در بدن مرتبط است. التهاب میتواند منجر به افزایش تولید آندروژن و همچنین افزایش حساسیت فولیکولهای مو به آندروژن شود.
اگر چاق هستید و از پرمویی رنج میبرید، کاهش وزن میتواند به طور قابل توجهی به بهبود این عارضه کمک کند. حتی کاهش وزن 5 تا 10 درصد میتواند سطح آندروژن را در بدن کاهش دهد و به نوبه خود منجر به کاهش رشد موهای زائد شود.


۶- تومور
رشد تومور در نواحی مختلف بدن یکی دیگر از مهمترین دلایل پرمویی است که معمولا کمتر به آن پرداخته میشود. تحقیقات علمی نشان داده است که رشد تومور به خصوص در نواحی فوق کلیه، غده هیپوفیز و تخمدان میتواند با برهم زدن تعادل هورمونهای جنسی موجب افزایش هورمونهای مردانه در بدن و پرمویی شود.
لازم است این نکته را نیز در نظر داشته باشید که همه افراد در اثر تومور دچار پرمویی میشوند. مشورت با پزشک در چنین مواقعی میتواند یک گزینه ایدهآل باشد.
۷- سندرم کوشینگ
سندرم کوشینگ، که به عنوان هایپرکورتیزولیسم نیز شناخته میشود، یک بیماری نادر است که در اثر تولید بیش از حد کورتیزول، هورمون استروئیدی که توسط غدد فوق کلیوی تولید میشود، ایجاد میشود.
پرمویی یا هیرسوتیسم یکی از عوارض شایع سندرم کوشینگ در زنان است. ارتباط بین سندرم کوشینگ و پرمویی به تاثیرات کورتیزول بر سیستم هورمونی بدن، به ویژه سطح آندروژنها (هورمونهای مردانه)، مربوط میشود.
کورتیزول میتواند فعالیت آنزیم آروماتاز را افزایش دهد. این آنزیم مسئول تبدیل آندروستن دیون به استرون، نوعی استروژن است. با این حال، در سطوح بالای کورتیزول، آروماتاز میتواند آندروستن دیون را به تستوسترون، هورمون مردانه اصلی، نیز تبدیل کند.


۸- آکرومگالی
آکرومگالی، که به عنوان ژیگانتیسم نیز شناخته میشود، یک بیماری نادر است که در اثر تولید بیش از حد هورمون رشد به نام سوماتوتروپین ایجاد میشود.
این بیماری معمولا در بزرگسالان رخ میدهد و میتواند منجر به بزرگ شدن غیرطبیعی استخوانها و اندامها شود. متخصصان در پی بررسیهای فراوان به این نکته دست یافتهاند که آکرومگالی یکی از مهمترین دلایل پرمویی است. ارتباط بین آکرومگالی و پرمویی به تاثیرات هورمون رشد بر سیستم هورمونی بدن، به ویژه سطح آندروژنها (هورمونهای مردانه)، مربوط میشود.
۹- هایپرپلازی
هایپرپلازی یکی دیگر از بیماریهای نادر است که موجب رشد غیر طبیعی سلولها در بافت میشود. این عارضه نیز در موارد نادر میتواند با تحریک و ایجاد تغییر در هورمونهای جنسی موجب پرمویی شود.
لازم است بدانید هایپرپلازی میتواند سطح SHBG را نیز کاهش دهد. SHBG پروتئینی است که آندروژنها را در خون متصل میکند و از فعالیت آنها جلوگیری میکند. سطوح پایین SHBG به معنای آندروژن آزاد بیشتر در بدن است که میتواند به پرمویی کمک کند.
درمانهای خانگی پرمویی زنان
روشهای خود مراقبتی برای رفع موهای ناخواسته صورت و بدن عبارتند از:
- چیدن مو: استفاده از موچین روش خوبی برای رفع موهای زائد است، اما برای رفع موهای زیاد مفید نیست.
- اصلاح: اصلاح سریع و ارزان است، اما باید به طور مرتب تکرار شود زیرا مو را تنها در سطح پوست رفع میکند.
- اپیلاسیون: در روش اپیلاسیون، موم گرمی روی پوست مالیده میشود. پس از سفت شدن موم، برای رفع مو آن را از پوستتان بکشید. موم بهسرعت مو را از سطح بزرگی رفع میکند، اما ممکن است موقتاً باعث درد شدید و گاهی سوزش و قرمزی پوست شود.
- پودر موبر شیمیایی: پودر موبر شیمیایی، که عموماً به صورت ژل، لوسیون یا کرمهایی است که روی پوست مالیده میشود، از طریق تجزیه ساختار پروتئینی ساقه مو کار میکند. بعضی از افراد به مواد شیمیایی بکار رفته در این پودرها حساسیت دارند.
- سفیدکننده : بهجای رفع موهای ناخواسته بدن، برخی از زنان از سفیدکننده استفاده میکنند. سفیدکننده رنگ مو را از بین میبرد، و باعث می شود موها کمتر دیده شوند همچنین سفیدکننده ممکن است باعث سوزش پوست شود، بنابراین آن را روی ناحیه کوچکی آزمایش کنید.سفیدکننده ممکن است موهای پوست تیره یا برنزه را برجسته کند.
- الکترولیز: در این درمان، سوزن کوچکی در هر فولیکول مو وارد میشود. سوزن برای آسیب رساندن به فولیکول و نهایتاً نابودی آن یک پالس جریان الکتریکی را میفرستد. ممکن است به درمانهای متعدد نیاز داشته باشید. الکترولیز مؤثر است، اما ممکن است دردناک باشد. برای کاهش درد، کرم بیحسی روی پوست پخش میشود.
- لیزر درمانی: برای نابودی فولیکولهای مو و مهار رشد مو، پرتو نور بسیار متمرکزی (لیزر) به پوست تابیده میشود.ممکن است بعد از لیزر درمانی دچار قرمزی و تورم پوست شوید.


برای کنترل پر مویی زنان چه غذاهایی مفید است ؟
داشتن رژیم غذایی مناسب کمک میکند که بدن در شرایط نرمال باشد و کمتر دچار مشکلاتی مثل مشکلات هورمونی شوید.
مواد غذایی سالم کمک میکنند تا وزن بدن در شرایط مناسبی باشد و دچار چاقی نشوید. بهتر است برای کم کردن مشکلات هورمونی موارد زیر را در رژیم غذاییتان رعایت کنید:
مصرف مواد غذایی دارای آنتیاکسیدان
میوهها و سبزیجاتی مثل بلوبری، انواع گیلاس، گوجه فرنگی، فلفل دلمهای و کدو اسکواش منابع مهمی از آنتیاکسیدانها هستند.
مصرف روغنهای سالم
مثل روغن کنجد و روغن زیتون
در کنار این رژیم غذایی بهتر است که موارد زیر را رعایت کنید
- کاهش مصرف غذاهایی مثل نان سفید، پاستا، قند و گوشت قرمز؛
- محدود کردن مصرف اسیدهای چرب ترانس؛
- دوری کردن از سیگار و الکل؛
- افزایش مصرف حبوبات و ماهی؛
- نوشیدن مقدار زیادی آب در طول روز؛
- انجام روزانه ۳۰ دقیقه فعالیت ورزشی.
درمان پرمویی زنان در طب سنتی به چه صورت است ؟
در طب سنتی دلایل پرمویی زنان مربوط به مواردی مثل یبوستهای طولانی مدت، مصرف غذاهای گرم و خشک، بیماریها و اختلالات هورمونی، اضافه وزن و چاقی گزارش شده است.
شایعترین عامل بروز این عارضه سندروم تخمدان پلیکیستیک است که در طب سنتی موارد زیر میتوانند علائم آن را کاهش دهند:
دمنوشهایی مثل:
- چای نعنا؛
- دمنوش رازیانه؛
- مرزنجوش؛
- مخلوط شیرین بیان و چای سفید؛
- تخم کتان؛
- قارچ ریشی؛
- دمنوش نخل ارهای؛
- کوهوش سیاه؛
- دمنوش اسطوخودوس؛
- و روغن درخت چای.


راهکار پیشگیری از پرمویی
حالا که علل پرمویی و رشد موهای زائد را میدانید، خوب است با رعایت نکات زیر از رشد این موهای آزاردهنده جلوگیری کنید:
- اگر اضافه وزن دارید، سعی کنید وزن خود را به طور طبیعی کاهش دهید تا چاقی موجب بر هم خوردن تعادل هورمونهای شما نشود.
- اگر از بیماریهای زمینهای که موجب برهم خوردن تعادل هورمونها میشوند، رنج میبرید، کافی است هر چه سریعتر برای درمان اقدام کنید.
- ورزش کردن و تحرک کافی را جدی بگیرید و از سبک زندگی ماشینی تا حد امکان خودداری کنید.
- به رژیم غذایی خود توجه داشته باشید و از مصرف مواد غذایی مضر و فست فودی خودداری کنید. کنترل قند خون و چربی خون برای کاهش موهای زائد ضروری است.
- مصرف دخانیات و الکل نیز میتواند به طور غیر مستقیم بر روی تعادل هورمونها اثر بگذارد. بنابراین ضروری است از این دو ماده نیز دور بمانید.
عوارض پرمویی زنان
هیرسوتیسم میتواند برای فرد مشکلات روحی روانی ایجاد کند.برخی از زنان در مورد داشتن موهای زائد ناخواسته احساس خجالت میکنند. برخی دچار افسردگی میشوند.اگرچه هیرسوتیسم عوارض جسمی ایجاد نمیکند اما علت زمینهای عدم تعادل هورمونی ممکن است باعث عوارض جسمی شود.
اگر هیرسوتیسم و قاعدگی های نامنظم دارید، ممکن است مبتلا به سندرم تخمدان پلیکیستیک باشید، که میتواند مانع باروری شود. زنانی كه داروهای خاصی را برای درمان هیرسوتیسم مصرف میكنند به دلیل خطر نقصهای زایمانی باید از حاملگی اجتناب كنند.
































