قرص امگا 3 یکی بهترین و مهم ترین مکمل های تغذیه ای می باشد. اسید های چرب نقش بسیار مهمی در سلامت عمومی بدن دارند. اما چه کسانی نباید قرص امگا 3 بخورند؟ مصرف قرص امگا 3 با کدام ویتامین ها تداخل دارد؟ با مجله ی ایرانیان همراه باشید تا هر آنچه که در رابطه با این مکمل باید بدانید را در اختیارتان قرار داده ایم.
چه کسانی نباید قرص امگا 3 بخورند ؟
پیش از این در رابطه با فواید قرص امگا ۳ برای زنان و مردان صحبت کردیم. اکنون به بررسی موارد منع مصرف امگا 3 خواهیم پرداخت:
افرادی که ریسک حمله قلبی در آنها بالا است
جدیدترین تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف مکمل‌های امگا 3 با افزایش خطر فیبریلاسیون دهلیزی در افرادی که در معرض خطر بالای بیماری قلبی هستند مرتبط است. این در حالیست که پژوهش‌های قبلی چنین چیزی را تائید نمی‌کردند. بر اساس تجزیه و تحلیل جدید انجمن قلب و عروق اروپا قرص امگا 3 در افرادی که دارای سطح تری گلیسیرید بالا هستند احتمال ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی را افزایش خواهد داد. همان‌طور که مشاهده می‌کنید ارتباط بین مکمل‌های امگا 3 و سلامت قلب کاملا پیچیده است و توصیه می‌شود به ویژه در صورت داشتن تری گلیسیرید بالا تنها با مشورت پزشک از قرص یا کپسول امگا 3 استفاده شود.
افراد مبتلا به اختلالات خونی
اختلالات خونی بیماری‌هایی هستند که در آنها یک یا چند جزء از خون حالتی غیر طبیعی پیدا می‌کند. گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت مهم‌ترین اجزای خون را تشکیل می‌دهند. مصرف روغن ماهی یا قرص امگا 3 ممکن است در اشخاص مبتلا به اختلالات خونی، احتمال بروز خونریزی را افزایش دهد؛ به همین دلیل خودسرانه نباید مورد استفاده قرار گیرد.
مصرف کنندگان داروهای رقیق کننده خون مثل آسپرین و وارفارین
یکی دیگر از موارد منع مصرف امگا 3 مربوط به افرادی می‌شود که معمولا به دلیل مشکلات قلبی از داروهای رقیق کننده خون مثل آسپرین یا وارفارین استفاده می‌کنند. مصرف این نوع داروها با امگا 3 ممکن است تداخل ایجاد کرده و احتمال بروز خونریزی را افزایش دهد.
افراد مبتلا به بیماری دو قطبی
مصرف روغن ماهی یا مکمل‌های حاوی اسیدهای چرب امگا 3 ممکن است علائم مربوط به اختلال دو قطبی را تشدید نماید. بنابراین بیماران مبتلا به این بیماری باید از خوردن امگا 3 پرهیز نمایند.
تماس با ما
فیبروز کبدی از موارد منع مصرف امگا 3
روغن ماهی همچنین ممکن است خطر خونریزی را در افراد مبتلا به فیبروز کبدی افزایش دهد؛ بنابراین این بیماران نیز نباید از مکمل امگا سه استفاده کنند.
بیماران دیابتی
دوزهای بالای امگا 3 کنترل قند خون را در افراد دیابتی مشکل می‌کند؛ از این رو یکی دیگر از موارد منع مصرف امگا 3 را در افراد دیابتی می‌توان دانست.
افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف
ابتلا به بعضی بیماری‌ها مانند HIV و ایدز سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند. در این صورت اگر فرد از دوزهای بالای امگا 3 یا روغن ماهی استفاده کند، پاسخ سیستم ایمنی کاهش یافته و به بیان ساده‌تر ضعف سیستم دفاعی بدن در برابر عوامل بیماری‌زا بیشتر مشاهده خواهد شد.
اشخاص دارای حساسیت به ماهی یا غذاهای دریایی
برخی از افراد که به غذاهای دریایی مثل ماهی آلرژی دارند، ممکن است با خوردن مکمل روغن ماهی یا امگا 3 نیز از خود حساسیت نشان دهند. هیچ منبع معتبری به اثبات نرسانده است که حساسیت به امگا 3 در همه افراد مبتلا به حساسیت به غذاهای دریایی وجود دارد اما با این حال توصیه می‌شود این افراد با احتیاط از مکمل امگا 3 استفاده نمایند.
از دیگر موارد منع مصرف امگا 3 می‌توان به افراد مبتلا به فشار خون بالا، افرادی که پوستشان به راحتی دچار کبودی و کوفتگی می‌شود، افرادی که برای جلوگیری از ضربان نامنظم قلب در بدن آنها دستگاه کار گذاشته شده است و افراد مبتلا به پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی اشاره کرد.
علائم و عوارض جانبی احتمالی مصرف امگا 3
در بخش قبلی به این موضوع پرداختیم که چه کسانی نباید قرص امگا ۳ بخورند. حالا در این بخش به بررسی علائم و عوارض جانبی احتمالی این مکمل می‌پردازیم. اگرچه قرص امگا ۳ برای بسیاری از افراد بی‌خطر و مفید است، اما ممکن است برای برخی دیگر مشکلاتی ایجاد کند. در ادامه به رایج‌ترین عوارض جانبی قرص امگا ۳ اشاره می‌کنیم.
۱. دل‌درد، اسهال یا ناراحتی معده
یکی از عوارض شایع مصرف امگا ۳، ناراحتی‌های گوارشی است. برخی افراد ممکن است پس از مصرف این مکمل دچار دل‌درد، اسهال یا احساس سنگینی در معده شوند. این مشکلات معمولاً به دلیل مصرف بیش از حد قرص یا حساسیت گوارشی به امگا ۳ ایجاد می‌شوند.
۲. خونریزی یا کبودی
امگا ۳ خاصیت رقیق‌کنندگی خون دارد و مصرف آن ممکن است خطر خونریزی یا کبودی را افزایش دهد. این عارضه بیشتر در افرادی که داروهای رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنند یا دچار مشکلات انعقاد خون هستند، دیده می‌شود. اگر کبودی‌های غیرمعمول یا خونریزی مداوم را تجربه کردید، بهتر است مصرف مکمل را متوقف کرده و با پزشک مشورت کنید.
۳. بوی بد دهان یا طعم ماهی در دهان
برخی افراد پس از مصرف قرص‌های امگا ۳، طعم ماهی یا بوی بد دهان را احساس می‌کنند. این مشکل معمولاً به دلیل استفاده از روغن ماهی در فرمولاسیون قرص‌هاست. اگر این مشکل برای شما آزاردهنده است، می‌توانید از قرص‌هایی با فرمولاسیون بهبود یافته یا حاوی روغن جلبک استفاده کنید که بوی ماهی کمتری دارند.
میزان امگا ۳ مورد نیاز بدن
نیاز روزانه بدن به این اسید چرب مهم به سن و جنسیت شما بستگی دارد. متخصصان پیشنهاد می‌کنند که ۰/۶ تا ۱/۲ درصد کالری مورد نیاز خود را از این چربی به دست آورید. مقدار مصرف مجاز امگا ۳ در جدول زیر نشان داده شده است:
| سن | امگا ۳ مورد نیاز بدن |
| ۰ تا ۱۲ ماهگی | ۰/۵ گرم در روز |
| یک تا سه سالگی | ۰/۷ گرم در روز |
| چهار تا هشت سالگی | ۰/۹ گرم در روز |
| ۹ تا ۱۳ سالگی (دختران) | یک گرم در روز |
| ۹ تا ۱۳ سالگی (پسران) | ۱/۲ گرم در روز |
| ۱۴ سال به بالا (زنان) | ۱/۱ گرم در روز |
| ۱۴ سال به بالا (مردان) | ۱/۶ گرم در روز |
| زنان باردار | ۱/۴ گرم در روز |
| زنان شیرده | ۱/۳ گرم در روز |
نشانه‌های کمبود امگا ۳
چربی‌های امگا ۳ برای سلامتی ضروری هستند. اما تحقیقات نشان داده‌اند که بسیاری از افراد، به خصوص زنان، این اسید چرب را به اندازه کافی دریافت نمی‌کنند و به همین دلیل با مشکلاتی مثل بدخوابی، خشکی پوست و افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی روبه‌رو می‌شوند. سایر علائم کمبود عبارت‌اند از:
- خستگی شدید
- زایمان زودرس
- ناخن‌های شکننده
- کاهش تمرکز
- ناتوانی در یادگیری
- افسردگی
- آرتروز
- اگزما
- چاقی
- بیماری‌های التهابی
خواص امگا 3 برای بدن
امگا 3 از 3 نوع اسید چرب ضروری به نام‌های اسید آلفا-لینولنیک، اسید دوکوزاهگزانوئیک و اسید ایکوزاپنتانوئیک تشکیل شده است. اسید آلفا لینولنیک (ALA) بیشتر در منابع گیاهی وجود دارد اما اسید دوکوزاهگزانوئیک و اسید ایکوزاپنتانوئیک عمدتا در غذاهای حیوانی مثل ماهی‌های چرب یافت می‌شوند. مهم‌ترین فواید امگا 3 برای بدن شامل موارد زیر است:
- پیشگیری از حملات قلبی
- قرص امگا ۳ برای لاغری شکم
- کاهش کلسترول، تری گلیسیرید و فشار خون
- کاهش علائم بیماری MS
- کاهش علائم افسردگی و اضطراب
- بهبود اختلالات خواب
- موثر در کاهش وزن
- کمک به حفظ سلامت سیستم بینایی
- کاهش علائم بیش‌فعالی و افزایش تمرکز
- بهبود حافظه و مبارزه با آلزایمر
- کمک به کاهش دردهای قاعدگی در زنان
- بهبود علائم آسم
- کاهش دردها و مشکلات مفصلی
- کمک به حفظ سلامت پوست
امگا سه ممکن است خواص قابل توجه دیگری نیز داشته باشد که بیان همه آنها در این مطلب نمی‌گنجد. آنچه اهمیت دارید این است که باید غنی‌ترین منابع امگا 3 را بشناسید و آنها را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
انواع امگا 3
انواع امگا 3 که هرکدام در منابع غذایی مختلف حضور دارند و نقش و عملکرد متفاوتی در سلامت بدن ایفا می‌کنند، به شرح زیر است:
1) اسید آلفا-لینولنیک (ALA)
ALA که مخفف اسید آلفا لینولنیک است، یکی از انواع اصلی امگا 3 به‌شمار می‌رود که به‌طور معمول در این منابع گیاهی یافت می‌شود:
- بذر کتان
- گردو
- سویا
- چیا
- کنف
نکته قابل توجه این است که امگا 3 نوع ALA قابلیت تبدیل شدن به دو نوع امگا 3 دیگر(EPA و DHA) را دارد؛ اما بهتر است که برای دریافت تمام انواع امگا 3، برروی منابع غذایی آنها به‌صورت مجزا تمرکز داشته باشید.
2) اسید ایکوزاپنتانوئیک (EPA)
EPA یا همان اسید ایکوزاپنتانوئیک نوعی از امگا 3 به‌شمار می‌رود که نقش بسیار مهمی در سلامت مغز و قلب ایفا می‌کند. این نوع اسید چرب ضروری در انواع ماهی‌های چرب یافت می‌شود، ازجمله:
- سالمون
- قزل آلا
- ساردین
- ماهی خال مخالی
3) اسید دوکوزاهگزانوئیک (DHA)
سومین نوع از امگا 3 با نام اختصاریDHA شناخته می‌شود. این نوع از ماده مهم نیز در ماهی‌های چرب وجود دارد که مصرف آن برای کمک به حفظ سلامت چشم، مغز و همچنین رشد سالم جنین و نوزاد، لازم و ضروری است.
فواید قرص امگا 3 برای مردان
- حفظ سلامت قلب
- بهبود سلامت استخوان و مفاصل
- محافظت از عملکرد صحیح مغز
- کنترل فشار خون
- حفظ تعادل سطح کلسترول خون
- تسهیل گردش خون
- بهبود سلامت چشم و بینایی
- کمک به سلامت سیستم تناسلی مردانه
تداخل امگا 3 با کلسیم
- داروهای ضد بارداری
- سیکلوسپورین
- تاکرولیموس
- سیرولیموس
- داروهای ضد فشار خون
- داروهای کاهش وزن به‌ویژه اورلیستات
- داروهای ضد انعقاد خون
- وارفارین
- داروهایی درمان سرطان
چه کسانی باید قرص امگا 3 بخورند ؟
درست است که در بخش فواید امگا ۳ چیست به این اشاره کردیم که این نوع از اسیدهای چرب برای تمام افراد از کودک تا سالمند مفید و ضروری است؛ اما برخی از افراد باید به‌طور جدی بروی میزان مصرف امگا 3 تمرکز و توجه داشته باشند. موارد ضروری امگا 3 عبارت است از:
1. لاغری با قرص امگا 3
مصرف امگا 3 کمک قابل توجهی به عضله سازی دارد؛ بنابراین اگر در پروسه لاغری و از دست دادن میزان قابل توجهی از چربی‌های بدن هستید، مصرف امگا 3 را جدی بگیرید. توجه داشته باشید که عضله سازی در روند لاغری، به تناسب و زیبایی اندامتان کمک می‌کند.
2. رژیم غذایی
رژیم غذایی‌تان را بررسی کنید و به میزان کافی حضور امگا 3 دقت داشته باشید. به‌عنوان مثال اگر ماهی دوست ندارید و یا در رژیم غذایی‌تان نقش کمرنگی دارد، برای جبران آن با مشورت پزشک از قرص و مکمل‌های امگا 3 استفاده کنید.
3. سلامت قلب با خواص قرص امگا ۳
یکی دیگر از پاسخ‌ها به سوال ضرورت استفاده از امگا ۳ چیست، به شرایط و وضعیت بیماران قلبی مربوط می‌شود. افرادی که در معرض ریسک بالای ابتلا به بیماری‌ها و علائم مشکلات قلبی هستند، باید از فواید امگا 3 در بهبود عملکرد قلب و عروق بهره ببرند.البته اگر دارو خاصی برای بیماری قلبی خود مصرف می‌کنید به دلیل تداخل دارویی امگا3 حتما با پزشک در مصرف آن مشورت کنید.
4. سلامت پوست و مو
اگر پوست و موی خشکی دارید و یا با مشکل اگزما دست‌وپنجه نرم می‌کنید، حتما مصرف امگا 3 را جدی بگیرید. تقویت ساقه مو، تحریک گردش خون در زیر پوست، حفظ رطوبت پوست، کاهش تورم، قرمزی و حساسیت پوست و افزایش درخشندگی موها از اصلی‌ترین خواص امگا 3 به‌شمار می‌رود.
5. بیماران مبتلا به التهابات مزمن
از خواص امگا 3 می‌توان به خاصیت ضدالتهابی آن اشاره کرد. مصرف امگا 3 در کاهش علائم بیماری‌های التهابی مزمن مانند آسم، پسوریازیس، التهاب مفاصل روماتوئید و التهابات روده مفید است.
امگا ۳ با چه ویتامینی تداخل دارد
۱) تداخل ویتامین دی و امگا 3
مصرف هم‌زمان امگا 3 و ویتامین D می‌تواند فواید متعددی داشته باشد. برخی مطالعات نشان داده‌اند که ترکیب این دو ممکن است به کاهش فشار خون سیستولیک و نشانگرهای التهابی در بیماران مبتلا به فشار خون بالا کمک کند. همچنین، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد مصرف هم‌زمان امگا 3 و ویتامین D می‌تواند به بهبود علائم افسردگی کمک کند.
با وجود فواید مذکور، مصرف بیش از حد ویتامین D ممکن است منجر به مسمومیت شود. بنابراین، قبل از مصرف هم‌زمان این مکمل‌ها، مشاوره با پزشک توصیه می‌شود.
۲) تداخل امگا 3 با کلسیم
هیچ شواهد علمی معتبری نشان نمی‌دهد که مصرف هم‌زمان امگا 3 و کلسیم تداخل منفی داشته باشد. در واقع، مصرف امگا 3 ممکن است به بهبود سلامت استخوان‌ها کمک کند و در ترکیب با کلسیم، تأثیرات مثبتی بر تراکم استخوان داشته باشد.
۳) تداخل منیزیم و امگا 3
هیچ مدرکی دال بر تداخل منفی بین امگا 3 و منیزیم وجود ندارد. هر دو ماده مغذی برای سلامت عمومی بدن مفید هستند و می‌توانند به صورت هم‌زمان مصرف شوند.
۴) تداخل زینک و امگا 3
هیچ شواهدی مبنی بر تداخل منفی بین امگا 3 و زینک وجود ندارد. مصرف هم‌زمان این دو مکمل معمولاً بی‌خطر است.
